Ο καρκίνος του δέρματος στην περιοχή του κεφαλιού και του τραχήλου μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και φύλο, αλλά συνήθως παρουσιάζεται μετά τα 40 ετών και είναι πιο συχνός στους άντρες από ότι στις γυναίκες. Κύρια αιτία του η χωρίς προστασία αθροιστική έκθεση στον ήλιο. Η περιοχή του προσώπου και της κεφαλής είναι μόνιμα εκτεθειμένη στην ηλιακή ακτινοβολία με αποτέλεσμα να εμφανίζονται συχνά δερματικές αλλοιώσεις, από σχετικά ακίνδυνες μέχρι καρκινωματώδεις εξαλλαγές. Ο πιο συχνός τύπος καρκίνου στην περιοχή του δέρματος της κεφαλής και του τραχήλου είναι το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα. Υπάρχουν 4 υπο-τύποι του συγκεκριμένου όγκου και το θετικό είναι ότι δεν υπάρχει πιθανότητα μεταστάσεων σε άλλα σημεία του σώματος (σε λεμφαδένες ή άλλα όργανα). Εκτός του βασικοκυτταρικού καρκινώματος υπάρχουν και σαφώς πιο επιθετικές μορφές καρκίνου δέρματος, όπως το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, το μελάνωμα, κ.α.
Συμπτώματα του καρκίνου του δέρματος στο κεφάλι και τον τράχηλο
· Εξαλλαγή του δέρματος
· Αιμορραγικό σημείο στο δέρμα
· Αλλαγή σε προϋπάρχουσα αλλοίωση του δέρματος
· Ερυθρή αλλοίωση (σαν «σπυράκι»), με σκληρία
Πως προκύπτει η διάγνωση για τον καρκίνο του δέρματος στο κεφάλι και τον τράχηλο
Η διάγνωση του καρκίνου του δέρματος στο κεφάλι και τον τράχηλο γίνεται μέσω βιοψίας, η οποία πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία. Μέθοδοι όπως η χαρτογράφηση δέρματος, η εξέταση δερματικών αλλοιώσεων με μικροσκόπιο, κ.α. βοηθούν σαφώς στην αναγνώριση ύποπτων εξαλλαγών, αλλά η τελική διάγνωση τίθεται μέσω χειρουργικής βιοψίας. Σε περίπτωση ακανθοκυτταρικού καρκινώματος ή μελανώματος μετά την πρώτη διάγνωση πρέπει να γίνει σταδιοποίηση της νόσου μέσω απεικονιστικών εξετάσεων (υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, PET, κ.α.).
Καρκίνος του δέρματος στο κεφάλι και τον τράχηλο: η θεραπεία
Σε περιπτώσεις βασικοκυτταρικού καρκινώματος η θεραπεία είναι η πλήρης χειρουργική αφαίρεση της δερματικής εξαλλαγής. Πρέπει δηλαδή να αφαιρεθεί ολόκληρη η βλάβη του δέρματος σε υγιή όρια, τόσο στην περιφέρεια, όσο και στο βάθος της αλλοίωσης. Τα στοιχεία αυτά τα λαμβάνει η χειρουργική ομάδα από το παθολογοανατομικό τμήμα όπου και εξετάζεται το εξαιρεθέν υλικό. Υπάρχουν οι επιλογές της ταχείας βιοψίας (διεγχειρητική απάντηση από το παθολογοανατομικό τμήμα σε περίπου 30΄από την στιγμή της αφαίρεσης), η κανονική βιοψία (περίπου 5 ημέρες μετά την αφαίρεση) και σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να έχει νόημα να εξεταστεί το εξαιρεθέν υλικό με την μέθοδο Mohs.
Σε περίπτωση ακανθοκυτταρικού καρκινώματος ή μελανώματος πρέπει να γίνει σταδιοποίηση της νόσου και να ακολουθήσει συζήτηση του περιστατικού σε ογκολογικό συμβούλιο. Εκεί θα πρέπει να ληφθεί μια απόφαση σχετικά με την καλύτερη, προσωποποιημένη θεραπεία για την/τον κάθε ασθενή. Συνήθως προκρίνεται η χειρουργική αφαίρεση, σε συνδυασμό με πιθανό λεμφαδενικό καθαρισμό τραχήλου και με χρήση ή μη επικουρικής χήμειο-ακτινοθεραπείας.
Η περιοχή της κεφαλής, του προσώπου και του τραχήλου είναι μόνιμα εκτεθειμένη στην ηλιακή ακτινοβολία με αποτέλεσμα, δυστυχώς, οι παραπάνω βλάβες να είναι συχνές. Καθώς η χειρουργική αφαίρεση είναι η συνήθης θεραπεία των αλλοιώσεων αυτών, η αποκατάσταση των ελλειμμάτων που δημιουργούνται, μέσω μεθόδων πλαστικής χειρουργικής αποκατάστασης είναι καθοριστικής σημασίας για την λειτουργικότητα και την εμφάνιση των ασθενών. Υπάρχουν συγκεκριμένες επιλογές πλαστικής αποκατάστασης ανάλογα με την θέση και το βάθος του ελλείμματος. Η ιστολογική απάντηση είναι επίσης εξίσου σημαντική για την επιλογή του χρονικού σημείου και της μεθόδου αποκατάστασης.
Η αποκατάσταση του δέρματος μετά την αφαίρεση καρκίνου του δέρμαρος στο κεφάλι ή τον τράχηλο μπορεί να γίνει με επούλωση κατά δεύτερο σκοπό (να επουλωθεί δηλαδή η περιοχή «από μόνη της»), με συρραφή κατά πρώτο σκοπό, με χρήση ελεύθερων δερματικών μοσχευμάτων (λήψη δέρματος από άλλο σημείο του σώματος και τοποθέτησή του στο σημείο του ελλείμματος), με χρήση κρημνών (μετάθεση ιστού από παρακείμενη ή απομακρυσμένη περιοχή του δέρματος) ή ακόμη με την χρήση προθέσεων σε περιπτώσεις ολικής αφαίρεσης δομών όπως η μύτη ή το πτερύγιο του ωτός. Η παραπάνω επιλογή πρέπει να λαμβάνεται ξεχωριστά για την/τον κάθε ασθενή, καθώς η κάθε τεχνική αποκατάστασης έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που πρέπει να αξιολογηθούν από την χειρουργική ομάδα.