Ο φάρυγγας χωρίζεται ανατομικά σε 3 υποκατηγορίες: Τον ρινο-φάρυγγα, τον στοματο-φάρυγγα και τον ύποφαρυγγα. Οι όγκοι του ρινο-φάρυγγα, της περιοχής δηλαδή στο βάθος της ρινικής κοιλότητας, μπορούν να προέρχονται από τον ιό Epstein-Barr (EBV). Οι όγκοι του στοματο-φάρυγγα, αφορούν κυρίως τις αμυγδαλές, την ρίζα της γλώσσας, την σταφυλή και το υπόλοιπο της μαλθακής υπερώας και οι κύριες αιτίες εμφάνισης των όγκων αυτών είναι το κάπνισμα, το αλκοόλ και ο ιός HPV, κυρίως οι υπότυποι 16 και 18. Τέλος, οι όγκοι του υποφάρυγγα εμφανίζονται κυρίως λόγω κατάχρησης καπνού και αλκοόλ.
Καρκίνος του φάρυγγα: ποια τα συμπτώματα του
Για κάθε εμμένουσα αλλαγή στην ποιότητα της φωνής, όπως η βραχνάδα, αλλά και δυσκολία στην αναπνοή ή την κατάποση, φρόνιμο είναι να αναζητάται ιατρική διάγνωση. Τα πιο συχνά συμπτώματα του καρκίνου του φάρυγγα είναι:
· Δυσκολία αναπνοή (δύσπνοια)
· Αλλαγή στην ποιότητα της φωνής (δυσφωνία)
· Πρόβλημα στην κατάποση (δυσκαταποσία)
· Αίσθημα ξένου σώματος στον λαιμό
· Εμφάνιση αίματος στα πτύελα (αιμόπτυση)
· Εμφάνιση πρηξίματος στον λαιμό (μεταταστατική λεμφαδενοπάθεια)
· Πόνος στο αυτί (αντανακλαστική ωταλγία)
· Ακούσια απώλεια βάρους
· Μείωση της ακοής, μονόπλευρα (βαρηκοΐα αγωγιμότητας)
· Αδυναμία αναπνοής από την μύτη (ρινική απόφραξη)
· Αιμορραγία από την μύτη (ρινορραγία)
Αιτίες (προδιαθεσικοί παράγοντες) για τον καρκίνο του φάρυγγα
· Κάπνισμα
· Αλκοόλ
· Ιογενής λοιμώξεις (HPV και EBV)
Πως προκύπτει η διάγνωση για τον καρκίνο του φάρυγγα
Η διάγνωση των όγκων του φάρυγγα γίνεται μετά την λήψη ιατρικού ιστορικού και την κλινική εξέταση του ασθενούς, η οποία περιλαμβάνει ρινο-φαρυγγο-λαρυγγοσκόπηση και εξέταση της στοματικής κοιλότητας και του στοματο-φάρυγγα. Ο θεράπων ιατρός μπορεί να ζητήσει απεικονιστικό έλεγχο μέσω μαγνητικής ή/ και αξονικής τομογραφίας. Η τελική διάγνωση δίδεται πάντα μετά την λήψη βιοψίας, είτε με τοπική, είτε με γενική αναισθησία. Σε όγκους του ρινο-φάρυγγα και του στοματο-φάρυγγα η βιοψία γίνεται συνήθως υπό τοπική αναισθησία και σε όγκους του υποφάρυγγα υπό γενική αναισθησία. Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να γίνει και κυτταρολογική εξέταση μέσω παρακέντησης με λεπτή βελόνη (FNA).
Ποια είναι η θεραπεία για τον καρκίνο του φάρυγγα
Η θεραπεία των όγκων του φάρυγγα εξαρτάται καταρχήν από την φύση του όγκου. Καλοήθεις όγκοι αφαιρούνται χειρουργικά, όταν χρήζουν αντιμετώπισης. Οι κακοήθεις όγκοι, οι καρκίνοι δηλαδή του φάρυγγα ανάλογα με την θέση τους και το στάδιο της νόσου, μπορεί να λάβουν είτε χειρουργική, είτε φαρμακευτική (χημειοθεραπεία), είτε ακτινο-θεραπεία, είτε κάποιον συνδυασμό των παραπάνω θεραπειών.
Ο καρκίνος του ρινο-φάρυγγα συνήθως αντιμετωπίζεται μέσω συνδυασμένης χήμειο-ακτινοθεραπείας. Η διάρκεια της θεραπείας είναι περίπου 6-7 εβδομάδες. Μπορεί να χρειαστούν χειρουργικές επεμβάσεις για την βελτίωση των συμπτωμάτων κατά την διάρκεια ή πριν την θεραπεία (π.χ. τοποθέτηση σωληνίσκου αερισμού στο τύμπανο για την βελτίωση της βαρηκοΐας). Σε περιπτώσεις υποτροπής καρκίνου στον ρινοφάρυγγα μπορεί να χρειαστεί χειρουργική αφαίρεση μέσω ενδοσκοπικής διαρρινικής ή διαστοματικής ρινο-φαρυγγεκτομής.
Ο καρκίνος του στοματο-φάρυγγα χωρίζεται πλέον σε HPV+ και σε HPV- καρκίνο. Γενικά, οι καρκίνοι του φάρυγγα, οι οποίοι είναι θετικοί στον ιό HPV έχουν καλύτερη πρόγνωση από τους HPV- όγκους. Ανάλογα με το στάδιο της νόσου και το HPV status των όγκων, μπορεί να αντιμετωπιστούν χειρουργικά μέσω της στοματικής κοιλότητας και μέσω λεμφαδενικού καθαρισμού στον τράχηλο. Εναλλακτικά, μπορεί να χορηγηθεί συνδυασμένη χημειο-ακτινοθεραπεία ως μονοθεραπεία ή μετά από μια χειρουργική επέμβαση. Χειρουργεία μέσω εξωτερικών προσπελάσεων γίνονται πλέον σπάνια, λόγω της νοσηρότητάς τους και της επιτυχίας των διαστοματικών επεμβάσεων.
Καρκίνοι του υποφάρυγγα μπορούν να επηρεάσουν και τον λάρυγγα με αποτέλεσμα να δημιουργήσουν αλλαγή στην ποιότητα της φωνής ή ακόμη και απόφραξη αεραγωγού με δύσπνοια. Η θεραπεία τους είναι συνήθως μέσω συνδυασμένης χημειο-ακτινοθεραπείας. Σε αρχικά στάδια μπορούν να αντιμετωπιστούν χειρουργικά μέσω διαστοματικών τεχνικών με την χρήση laser διοξειδίου του άνθρακα (CO2 laser).